Leren luisteren naar spiritualiteit

Samenvatting

Wat geeft je het gevoel dat je ‘gehoord wordt’? En wanneer is dat het geval in een pastorale ontmoeting? De ervaring dat iemand écht naar je heeft geluisterd, is een troostvolle ervaring. In luisteren gaat het om aandacht. Aandachtige betrokkenheid op de ander en op dat waar de ander over spreekt. Onderwijs aan predikantsopleidingen en opleiding tot geestelijk verzorger dragen bij aan het verwerven van een geoefend oor. In deze bijdrage wil ik dat vooral benaderen vanuit de spiritualiteit. Predikanten, pastores en geestelijk verzorgers hebben bij uitstek aandacht voor spiritualiteit. We kunnen dat ook benaderen vanuit de gesprekspartner. Je ervaart het verschil wanneer je in gesprek bent met een arts of met een geestelijk verzorger. De laatste is in iets anders geinteresseerd. Anders gezegd: wanneer je je gehoord voelt bij de geestelijk verzorger of de pastor, heb je over een andere kant van jezelf gesproken dan wanneer je je gehoord voelt door bijvoorbeeld de neuroloog. Die kant van het menszijn heeft verschillende benamingen. Het gaat om het existentiële, het ultieme, het transcendente, of de diepte van het mens-zijn. Met de geestelijke verzorger kun je over God spreken, over je verlangens en angsten. Een geschikt begrip waarin dit bij het elkaar komt is het begrip ‘spiritualiteit’. Nu is spiritualiteit een breed begrip. Het zou te ver voeren om daar in deze bijdrage uitgebreid bij stil te staan. Maar helemaal ontkomen we daar natuurlijk niet aan. De eerste vraag is dus: wat betekent aandacht voor spiritualiteit in de geestelijke zorg? Vervolgens verbind ik dat aan de drie kernen in het pastorale contact: de pastor, de gesprekspartner en het contact zelf. Tot slot laat ik zien hoe dat in het onderwijs aandacht krijgt.