In Geest en waarheid. Praktisch-theologische overwegingen bij de plaats van Israël in de Christelijke spiritualiteit

Samenvatting

De vraag die op de achtergrond van deze bundel klinkt is de vraag naar het eigene, het unieke, van de komst van Jezus Christus. In dat geheel richt deze bijdrage zich op de vraag wat dit betekent voor de christelijke spiritualiteit. ‘Het heil is uit de Joden’, zo houdt Jezus de vrouw uit Samaria voor in Johannes 4. Op drie aspecten werkt dit diepgaand in op de christelijke spiritualiteit. Ten eerste, heeft het christendom via Jezus van Nazareth de aanbidding van God ontvangen van Israël. Het is geen andere God die christenen aanbid-den, dan de God van Israël. Ten tweede delen christendom en jo-dendom het Oude Testament, in het gesprek met Israël beter aange-duid als ‘de Hebreeuwse bijbel’, als bron voor de geloofsbeleving. Dat christenen spreken over het Oude Testament, geeft ook aan de tekst van de Hebreeuwse Bijbel vanuit een andere raamwerk wordt gelezen. Op de achtergrond speelt het onderscheid dat de schrijver van Hebreëen maakt tussen het oude (of eerste) en het nieuwe ver-bond (Hebr. 8). Niettemin blijft de gedeelde tekst uitgangspunt in de ontmoeting met Israël. In het vervolg van dit essay wordt spiritualiteit gezien als een samenspel van praktijken. Spiritualiteit is ook een attitude. Het derde fundamentele aspect hangt hiermee samen. De vraag in hoeverre het onderscheid tussen Israël en de volken na de uitstorting van de Geest nog steeds religieus relevant is, wordt door theologen verschillend beantwoord. Dat neemt niet weg dat vanuit de eigen unieke ge-schiedenis van Israël als volk aan wie God zich heeft geopenbaard, Israël voor de christenen een andere religieuze emotie oproept dan andere volken. Die religieuze emotie is wat mij betreft dankbaarheid. Israël heeft de openbaring van God aan de wereld doorgegeven. Dit geschenk kan alleen maar in grote dankbaarheid ontvangen worden, een geestelijke houding die de christelijke spiritualiteit kenmerkt.